Binek Araç Sahiplerinin Özel Tüketim Vergisi Algısı Üzerine Bir Değerlendirme

Özet

Harcamalar (tüketim) üzerinden alınan vergiler nitelikleri itibariyle tahsil edilebilirliğinin kolay olması, fiyat içine gizlenebilmesi, vergi maliyetinin düşük olması, mali anestezi etkisi oluşturabilmesi ve bir takım sosyal amaçların gerçekleştirilebilmesi amacıyla kullanılabilmesi gibi nedenlerle Türkiye’de ve dünyada devletler açısından cazip bir kamusal finansman kaynağı ve sosyal politika aracı olarak görülmektedir. Harcamalar üzerinden tahsil edilen vergiler arasında yer alan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), negatif dışsallıkların içselleştirilmesi, toplum sağlığını olumsuz etkileyen ürünlerin tüketiminin kontrol altında tutulabilmesi, vergi adaletinin sağlanması gibi nedenlerle yaygın kullanıma sahip bir vergi türüdür. ÖTV, kapsamına dahil edilen ürünler ve bu ürünler üzerindeki vergilendirme oranları bakımından zaman zaman kamuoyunda tartışmalara neden olabilmektedir. Özellikle, belirli ürün gruplarındaki yüksek vergilendirme oranları hem tüketici davranışları hem de ekonomik dinamikler üzerindeki etkileri açısından yoğun bir şekilde eleştirilmektedir. Bu bağlamda, ÖTV’nin binek araçlar üzerinden tahsil edilen oran ve tutarlarının tüketiciler üzerindeki algısı ve bu algının tüketim kararlarına nasıl yansıdığı önemli bir araştırma konusu haline gelmiştir. Bu çalışma, bir harcama vergisi olarak ÖTV’ye yönelik mükellef algısını anlamayı, bu konuda yapılmış bilimsel araştırmaları değerlendirmeyi ve ÖTV’nin tüketim davranışları üzerindeki etkilerini çok boyutlu bir perspektifle ele almayı amaçlamaktadır. Araştırmada, ÖTV’nin ekonomik sonuçları, tüketicilerin tercih ve davranışlarındaki yönlendirici etkisi, aynı zamanda toplumsal kabul düzeyi incelenmiştir. Çalışmanın temel hedefi, ÖTV’nin yalnızca bir mali gelir kaynağı olarak değil, aynı zamanda ekonomik faaliyetleri ve toplumsal dinamikleri şekillendiren bir araç olarak oynadığı kritik rolü anlamaya yönelik katkı sağlamasıdır.